محمدعلی یزدانی کارگردان مستند «نائب‌الامام» در گفتگو با خبرنگار مهر درباره این اثر که در دوازدهمین جشنواره فیلم «عمار» حضور دارد و درباره آیت‌الله سید نورالدین حسینی الهاشمی شیرازی از حامیان مشروطه دینی است، گفت: واضح است که در سال‌های نه‌چندان دور، شیراز یکی از پایه‌های اصلی مقاومت و جریانات آزادی‌خواه بوده است. در همین برهه، نفرات شاخصی مثل مرحوم حاج‌سیدنورالدین در کنار علمای دیگر نقش‌آفرینی کرده و روی جریان‌های کشور تأثیر بسزایی گذاشته‌اند. عجیب‌تر، آنکه دریافتیم عده‌ای که حتی به‌ظاهر مذهبی هستند، به این بخش از تاریخ تمایلی نشان نمی‌دهند. طبیعتاً ما هرچقدر در مسیر پژوهش جلوتر رفتیم به ابعاد پیچیده‌تری از کار دست یافتیم و احساس وظیفه بیشتری کردیم. به همین علت حدود هفت سال پژوهش این کار طول کشید.
وی عنوان کرد: همان‌طور که عرض کردم فضای تاریخی شیراز و کشور در این قضیه منفعل بود و ما داده‌های بسیار کمی از این جریان داشتیم. بنابراین به‌ناچار تحقیقات خانه‌به‌خانه را آغاز کردیم. سفرهای مختلفی به قم و تهران و مشهد رفتیم و همین‌طور کتاب‌های گوناگونی در حوزه روزنامه‌نگاری جمع‌آوری و مطالعه کردیم. در این داده‌ها فقط اشاره مختصری به نقش ایشان در نهضت ملی‌شدن صنعت نفت یا نهضت مشروطه شده بود. متأسفانه حتی در آثار هنری و تاریخی جمهوری اسلامی هیچ اسمی از ایشان نبود. در صورتی که ایشان واقعاً نقش موثری در این جریانات ایفا کرده‌اند.
این کارگردان مطرح کرد: یکی از علت‌هایی که اطرافیان نتوانسته بودند شخصیت ایشان را فهم کنند، این بود که ایشان جلوتر از زمانه خودشان بوده‌اند. یعنی تقابل‌های مستقیمی با جبهه‌ملی، حزب توده، بهاییت، سفارت آمریکا و انگلیس داشته‌اند. این حرکات در دوره شاهنشاهی اتفاق افتاده و باعث شده بود که بعد از فوتشان به ایشان برچسب انگلیسی‌بودن بزنند. به‌علت برخورد ایشان با بهاییت و تصوف، این دو گروه برای تخریب چهره ایشان کار کرده بودند. تهمت‌های دیگری هم مثل ارتباط با شاه یا خودپسندی به ایشان زده‌اند که ما سعی کردیم در این مستند به آن‌ها بپردازیم و اتفاقاً ملاحظاتی را هم رعایت نکنیم. هدف ما این بود تاریخ را شفاف روایت کنیم. اگر بودجه و توان تولید فراهم بود، شخصاً تمایل داشتم دو مستند نائب‌الامام با همین کیفیت بسازیم. این مستند فقط به زندگی مبارزاتی و سیاسی و اجتماعی ایشان پرداخته است، در صورتی‌که ایشان ابعاد عجیب دیگری هم داشته‌اند. به‌عنوان مثال، ایشان در جنگ ثوره‌العشرین عراق، فرمانده بوده‌اند و آن دوره‌ای که امام کشف‌الاسرار را می‌نویسند، ایشان به مدت ۱۰ ماه در روزنامه‌های کثیرالانتشار با احمد کسروی مذاکره می‌کرده است.
یزدانی مطرح کرد: ما برای نتیجه کار، فرم‌های مختلفی را بررسی کردیم. حتی مدنظرمان بود کار را بازسازی کنیم یا قالب‌های دیگری برای این جریان انتخاب کنیم. بعد از تحقیقاتی که انجام دادیم به این مدل رسیدیم که کم‌هزینه‌تر و تأثیرگذارتر بود.
نظر شما